Sự vận dụng của Đảng về mối quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến ​​trúc thượng tầng ở Việt Nam

1. Khái niệm

1. a) Cơ sở hạ tầng: là tổng thể toàn bộ những quan hệ sản xuất hiện có hợp thành cơ cấu kinh tế của một xã hội nhất định. CSHT bao gồm: Quan hệ sản xuất tàn dư của xã hội cũ: là quan hệ sản xuất còn lại của xã hội cũ Quan hệ sản xuất thống trị: là quan hệ sản xuất bao trùm xã hội. quyết định tính chất của cơ sở hạ tầng): Quan hệ sản xuất chi phối quy định và tác động trực tiếp đến xu thế chung của toàn bộ đời sống kinh tế – xã hội. Quy định tính chất cơ bản của toàn bộ CSHT xã hội đương thời, tuy là quan hệ tàn dư, mầm mống có vị trí không đáng kể trong một xã hội có nền kinh tế – xã hội trưởng thành phát triển, nhưng lại có vị trí quan trọng trong cơ cấu kinh tế của nhiều ngành của xã hội ở một giai đoạn chuyển tiếp. Quan hệ sản xuất là mầm mống của xã hội tương lai: mầm mống của phương thức sản xuất mới trong tương lai. Sự tồn tại của ba loại quan hệ sản xuất hợp thành cơ sở hạ tầng của một xã hội phản ánh bản chất của quan hệ sản xuất. sự vận động, phát triển không ngừng của lực lượng sản xuất với tính chất kế thừa, phát huy và phát triển. Ví dụ: Trong xã hội phong kiến, cơ sở hạ tầng sẽ bao gồm: – Quan hệ sản xuất tàn dư của xã hội cũ: quan hệ sản xuất có nô lệ – Quan hệ sản xuất thống trị: quan hệ sản xuất phong kiến ​​- Quan hệ sản xuất mầm mống của xã hội tương lai: quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa thống trị quan hệ sản xuất luôn đóng vai trò chủ đạo chi phối các quan hệ sản xuất khác, quyết định xu hướng chung của đời sống kinh tế – xã hội.
2. b) Kiến trúc thượng tầng: là toàn bộ hệ thống kết cấu của các hình thái ý thức xã hội cùng với các thiết chế chính trị – xã hội tương ứng và được hình thành trên một cơ sở hạ tầng nhất định. Kiến trúc thượng tầng bao gồm: Hệ thống hình thái ý thức xã hội Các thiết chế chính trị – xã hội tương ứng Ví dụ: Hệ thống hình thái ý thức xã hội: chính trị, pháp dịch vụ, triết học, đạo đức, tôn giáo Các thiết chế chính trị – xã hội tương ứng: nhà nước, tòa án, viện nghiên cứu triết học, hương ước, xã tắc. đình và chùa

=> Trong xã hội có giai cấp, kiến ​​trúc thượng tầng mang tính giai cấp vì nó phản ánh các mặt đối lập về chính trị và tư tưởng của đấu tranh giai cấp. => Trong kiến ​​trúc thượng tầng của xã hội có giai cấp, nhất là trong xã hội hiện đại. Hình thức chính trị, pháp dịch vụ và hệ thống thể chế đảng, nhà nước là quan trọng nhất.

2. Mối quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến ​​trúc thượng tầng:

Cơ sở hạ tầng và kiến ​​trúc thượng tầng tồn tại trong sự thống nhất biện chứng với nhau. Trong đó cơ sở hạ tầng giữ vai trò quyết định, còn kiến ​​trúc thượng tầng thường xuyên tác động trở lại cơ sở hạ tầng. Vai trò quyết định của cơ sở hạ tầng đối với kiến ​​trúc thượng tầng: Mỗi cơ sở hạ tầng sẽ hợp thành một kiến ​​trúc thượng tầng tương ứng. Tính chất của kiến ​​trúc thượng tầng do cơ sở hạ tầng quyết định. Cơ sở hạ tầng thay đổi thì kiến ​​trúc thượng tầng cũng thay đổi. Sự biến đổi của cơ sở hạ tầng dẫn đến sự biến đổi của kiến ​​trúc thượng tầng là rất phức tạp -Sự tác động trở lại của kiến ​​trúc thượng tầng đối với cơ sở hạ tầng: Kiến trúc thượng tầng có tính độc lập tương đối và thường xuyên tác động trở lại cơ sở hạ tầng. Sự tác động đó thể hiện ở chức năng xã hội của kiến ​​trúc thượng tầng là duy trì, bảo vệ cơ sở hạ tầng sinh ra nó, đồng thời đấu tranh tiêu diệt nó. kiến trúc thượng tầng cũ và kiến ​​trúc thượng tầng cũ. Sự tác động trở lại của kiến ​​trúc thượng tầng đối với cơ sở hạ tầng diễn ra theo hai hướng: Nếu kiến ​​trúc thượng tầng tác động phù hợp với quy dịch vụ kinh tế khách quan thì thúc đẩy mạnh mẽ kinh tế – xã hội phát triển (kiến trúc thượng tầng phù hợp với cơ sở hạ tầng). Nếu kiến ​​trúc thượng tầng có tác động ngược lại, tức là không phù hợp với các quy dịch vụ kinh tế khách quan thì sẽ kìm hãm sự phát triển kinh tế và xã hội (kiến trúc thượng tầng không phù hợp với cơ sở hạ tầng).

3. ỨNG DỤNG MỐI QUAN HỆ ĐỐI THOẠI GIỮA CƠ SỞ HẠ TẦNG VÀ KIẾN TRÚC MẶT BẰNG Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

Bối cảnh: Theo quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam: quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta trong điều kiện hiện nay đòi hỏi phải thực hiện nhất quán và lâu dài chính sách phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành viên. Một phần thành phố vận hành theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, đó là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

3.1. CSHT quá độ ở Việt Nam – CSHT quá độ ở nước ta bao gồm các thành phần kinh tế, các loại quan hệ sản xuất khác nhau gắn với các hình thức sở hữu khác nhau, thậm chí đối lập nhau cùng tồn tại trong một cơ cấu kinh tế thống nhất theo định hướng XHCN. Các thành phần kinh tế khác nhau như: kinh tế nhà nước, kinh tế hợp tác xã, kinh tế tư bản nhà nước, kinh tế cá thể, kinh tế tư bản tư nhân… Ví dụ: Kinh tế nhà nước: Tiêu biểu là các Tập đoàn Viettel, PVN, EVN, Vietnam Airlines, Vinamilk… Kinh tế tập thể, hợp tác xã : Điển hình là các HTX nội địa và HTX công nghiệp ở các địa phương. Kinh tế tư nhân: Điển hình là Vingroup, FLC, Masan, Vietjet… – Kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài: Điển hình là Toyota Việt Nam, Huyndai Việt Nam… Các hình thức sở hữu cơ bản bao gồm: sở hữu nhà ở. sở hữu nhà nước (hay sở hữu toàn dân, trong đó nhà nước là đại diện chủ sở hữu của nhân dân), sở hữu tập thể, sở hữu tư nhân. Nền kinh tế Việt Nam hiện nay là nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận hành đầy đủ, đồng bộ theo các quy dịch vụ của kinh tế thị trường, đồng thời bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa. -Là nền kinh tế hiện đại, hội nhập quốc tế, được quản lý bởi Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, kinh tế tư nhân là động lực quan trọng của nền kinh tế, các thành phần kinh tế khác được khuyến khích phát huy hết tiềm năng.

3.2. Trong xây dựng kiến ​​trúc thượng tầng ở Việt Nam, Đảng và Nhà nước Việt Nam khẳng định: Lấy chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm kim chỉ nam cho mọi hành động của toàn Đảng, toàn dân. – Xây dựng hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa mang bản chất giai cấp công nhân, do đội tiên phong của giai cấp công nhân là Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân đối với xã hội

3.3. Mối quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến ​​trúc thượng tầng – Xác định vai trò của cơ sở hạ tầng đối với kiến ​​trúc thượng tầng: Tương ứng với cơ sở hạ tầng, kiến ​​trúc ra đời Kiến trúc thượng tầng phù hợp, hiệu quả để bảo vệ cơ sở hạ tầng: mục tiêu chung cuối thời kỳ quá độ ở nước ta là xây dựng cơ sở kinh tế cơ bản của chủ nghĩa xã hội với nền văn hóa hiện đại. lý tưởng hóa, phù hợp với kiến ​​trúc thượng tầng chính trị, tư tưởng để tạo cơ sở đưa nước ta trở thành một nước xã hội chủ nghĩa ngày càng phồn vinh, hạnh phúc. Khi cơ sở hạ tầng thay đổi thì kiến ​​trúc thượng tầng thay đổi: khi thừa nhận nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần thì pháp dịch vụ cũng phải thay đổi, bổ sung các quy định để phù hợp với sự vận động của nền kinh tế. kinh tế. Chỉ là sự thay đổi thích ứng của kiến ​​trúc thượng tầng không thay đổi ngay lập tức mà cần có một quá trình. Sự biến đổi của cơ sở hạ tầng dẫn đến sự biến đổi của kiến ​​trúc thượng tầng diễn ra hết sức phức tạp: trong quá trình chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung, quan liêu, bao cấp sang nền kinh tế quá độ. cấp lên xã hội xã hội chủ nghĩa, tức là (từ thụt lùi đến tiến bộ). Có những bộ phận của kiến ​​trúc thượng tầng thay đổi rất nhanh như dịch vụ pháp, chính trị, v.v., nhưng có những bộ phận thay đổi khá chậm như phong tục, nghệ thuật, tôn giáo, v.v.. Kiến trúc thượng tầng cũ luôn được thiết kế để xây dựng kiến ​​trúc thượng tầng mới (HTX). ) – Sự trở lại của kiến ​​trúc thượng tầng đối với cơ sở hạ tầng: Sự tác động này có thể thể hiện ở chức năng xã hội của kiến ​​trúc thượng tầng là duy trì, bảo vệ cơ sở hạ tầng sinh ra nó, đồng thời đấu tranh thủ tiêu cơ sở hạ tầng cũ và kiến ​​trúc thượng tầng cũ: trong xã hội Việt Nam. một nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa thì phải xây dựng các đảng như nhà nước, pháp dịch vụ, chính trị… để duy trì và bảo vệ cơ sở hạ tầng đã sinh ra nó vì để xác lập được cơ sở hạ tầng xã hội chủ nghĩa thì phải phá bỏ cơ sở hạ tầng cũ thông qua cách mạng xã hội chủ nghĩa, và cả cơ sở hạ tầng và kiến ​​trúc thượng tầng đều không hình thành một cách tự phát trong xã hội cũ. Phải tích cực, chủ động đấu tranh khắc phục mọi tàn dư tư tưởng lạc hậu của xã hội cũ và làm thất bại mọi âm mưu chống Pháp của các thế lực thù địch. Sự tác động trở lại của kiến ​​trúc thượng tầng đối với cơ sở hạ tầng diễn ra theo hai hướng: Nếu sự tác động trở lại của kiến ​​trúc thượng tầng phù hợp với quy dịch vụ kinh tế khách quan thì thúc đẩy mạnh mẽ kinh tế – xã hội phát triển. xã hội (kiến trúc thượng tầng phù hợp với cơ sở hạ tầng). Nếu kiến ​​trúc thượng tầng có tác động ngược lại, tức là không phù hợp với các quy dịch vụ kinh tế khách quan thì sẽ kìm hãm sự phát triển của kinh tế – xã hội. kiến trúc thượng tầng không phù hợp với cơ sở hạ tầng). Kết luận: – Con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam hiện nay được Đảng, Nhà nước và nhân dân ta lựa chọn là con đường duy nhất đúng vì có đủ cơ sở lý luận khoa học và được thực hiện. từng bước tỏ ra phù hợp, nói về mặt lịch sử, đó là một chặng đường dài và trải qua những bước quá độ trung gian, phù hợp với từng giai đoạn lịch sử nhất định. Con đường quá độ đỏ chỉ có thể đi lên chủ nghĩa xã hội khi thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa (kết cấu hạ tầng). Đồng thời, đó cũng phải là quá trình hoàn thiện hệ thống chính trị, pháp dịch vụ và phát triển toàn diện các mặt văn hóa – xã hội.