Những thành tựu nổi bật về phát triển công nghiệp đã góp phần quan trọng thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Những thành tựu nổi bật về phát triển công nghiệp góp phần quan trọng đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III (1960) xác định: “Công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa là nhiệm vụ trung tâm của thời kỳ quá độ ở nước ta”. Trong 20 năm đầu, sự nghiệp công nghiệp hóa nước ta diễn ra trong điều kiện có chiến tranh. Những năm sau đó, công nghiệp hóa diễn ra trong bối cảnh vừa khủng hoảng kinh tế – xã hội vừa đổi mới kinh tế.

CNH trước đổi mới theo mô hình Xô Viết, chỉ khi từ sự tái khởi động tư duy kinh tế và nhất là từ Đại hội VIII (1996), CNH, HĐH nước ta mới được xác định đầy đủ. Trong 35 năm đổi mới, nhất là sau 10 năm thực hiện Cương lĩnh 2011, nhận thức của Đảng ta về sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã có những bước phát triển mới cả về nội dung và phương thức thực hiện.

Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) đã xác định: “Coi trọng phát triển công nghiệp nặng, công nghiệp chế tạo chủ lực và các ngành công nghiệp then chốt khác. Ngành này có lợi thế.” Đại hội Đảng lần thứ XI (2011) bổ sung Cơ cấu lại ngành theo hướng phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững, nâng cao tính độc lập, tự chủ của nền kinh tế, từng bước có khả năng tham gia sâu và hiệu quả vào mạng sản xuất và phân phối toàn cầu; Ưu tiên phát triển công nghiệp phục vụ nông nghiệp, nông thôn; Phát triển hợp lý ngành sử dụng nhiều lao động, góp phần chuyển dịch nhanh cơ cấu lao động.

Sau 35 năm đổi mới, Việt Nam đã đạt được những thành tựu quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đưa nước ta từ một trong những nước nghèo nhất thế giới trở thành nước có thu nhập trung bình dưới trung bình và hội nhập ngày càng sâu rộng với khu vực. thế giới. ; Đời sống nhân dân ngày càng được cải thiện, vị thế và uy tín của nước ta trên trường quốc tế ngày càng được củng cố. Đóng góp vào những thành tựu to lớn đó của sự phát triển đất nước có vai trò hết sức quan trọng của ngành công thương.Công nghiệp Việt Nam đã và đang từng bước khẳng định vị thế là một trong những trung tâm sản xuất công nghiệp của khu vực và thế giới.

Việt Nam đã vươn lên trở thành một trong những nước có chỉ số CIP của ngành công nghiệp cạnh tranh toàn cầu ở mức khá cao, thuộc nhóm nước có năng lực cạnh tranh công nghiệp trung bình cao với vị trí cao nhất thế giới, thứ 44 thế giới năm 2018 theo UNIDO . Theo đó, giai đoạn 1990-2018 tăng 50 bậc và giai đoạn 2010-2018 tăng 23 bậc, là mức tăng nhanh nhất trong các nước ASEAN và tiệm cận vị trí thứ 5 của Philippines (chỉ kém 0,001 điểm). nhóm 4 nước cạnh tranh nhất trong khối.

Đây là ngành có tốc độ tăng trưởng cao nhất trong các ngành kinh tế quốc dân với tỷ trọng xấp xỉ 30% GDP và trở thành ngành xuất khẩu chủ lực của đất nước, góp phần đưa Việt Nam lên vị trí thứ 22 trên toàn thế giới, nước xuất khẩu lớn nhất thế giới năm 2018. Một số ngành ưu tiên, mũi nhọn dưới sự chỉ đạo chiến lược của ta đã trở thành ngành công nghiệp lớn nhất cả nước, đưa nước ta tiến lên cơ sở. dệt may, da giày, v.v.

Trong tổng số 32 mặt hàng xuất khẩu đạt kim ngạch trên 1 tỷ USD trong năm 2019, hàng công nghiệp chiếm 29/32 mặt hàng và 5/5 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 10 tỷ USD (điện tử, dệt may, da giày… ) giày dép , bàn ghế , thiết bị máy móc ). Một số ngành hiện nay đã có vị thế vững chắc trên thị trường thế giới như dệt may (đứng thứ 7 về xuất khẩu), da giày (đứng thứ 3 về sản xuất và đứng thứ 2 về xuất khẩu), điện tử (đứng thứ 7 về xuất khẩu), đứng thứ 12 về xuất khẩu, trong điện thoại đứng thứ 2 về xuất khẩu, đồ gỗ (thứ 5 về xuất khẩu).

Theo bảng xếp hạng các công ty lớn nhất Việt Nam năm 2019, trong 10 công ty lớn nhất có 8/10 công ty thuộc lĩnh vực công nghiệp, trong đó 7/10 công ty trong nước; đại diện cho 5/10 công ty tư nhân lớn nhất cả nước. Các công ty công nghiệp lớn của Việt Nam chủ yếu tập trung vào dầu khí, điện, khoáng sản, ô tô, thép, sữa và thực phẩm.
Bên cạnh đó, quá trình tái cơ cấu ngành công nghiệp gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất lao động ngày càng đi vào thực chất và tập trung vào cốt lõi của công nghiệp hóa. Nhờ đó, ngành công nghiệp tiếp tục là ngành có năng suất lao động cao nhất trong các ngành kinh tế quốc dân với tỷ trọng đóng góp vào GDP tăng từ 26,63% năm 2011 lên 27,81% năm 2015 và 28,55% năm 2019.

Cơ cấu công nghiệp phát triển theo hướng giảm dần tỷ trọng công nghiệp khai khoáng (từ 36,47% năm 2011 xuống 25,61% năm 2019) và tăng dần tỷ trọng công nghiệp khai khoáng (từ 49,82% năm 2011 lên 54,57% năm 2019) ) và trở thành động lực tăng trưởng chính cho ngành (VA ước tính tăng 10,99% giai đoạn 2011-2020 và 12,64% giai đoạn 2016-2020).

Cơ cấu công nghệ của ngành có nhiều thay đổi theo hướng tiếp cận công nghệ tiên tiến, hiện đại hơn với sự chuyển dịch mạnh mẽ từ các ngành sử dụng nhiều lao động như dệt may, da giày sang các ngành công nghệ như vi tính, máy tính, sản phẩm điện tử, điện thoại. .
Đầu tư phát triển công nghiệp ngày càng được mở rộng, trong đó đầu tư FDI đã trở thành động lực chính thúc đẩy phát triển công nghiệp và chuyển dịch cơ cấu phát triển các ngành công nghiệp nước ta theo hướng hiện đại (chiếm tỷ trọng khoảng 70% tổng vốn đầu tư FDI vào nền kinh tế). lĩnh vực, trong đó đầu tư vào công nghiệp chế biến, chế tạo chiếm tỷ trọng lớn nhất với khoảng 60%).

Đầu tư FDI đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành một số ngành mũi nhọn của nền kinh tế như viễn thông; khai thác và chế biến dầu khí; điện tử, công nghệ thông tin, thép, xi măng, dệt may, da giày… tạo nền tảng quan trọng cho tăng trưởng dài hạn, cũng như thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Chẳng hạn, các dự án đầu tư lớn của một số công ty đa quốc gia hàng đầu như Tập đoàn Samsung, Tập đoàn Intel, LG… chọn Việt Nam là nơi sản xuất các sản phẩm điện tử như điện thoại di động, máy tính bảng để xuất khẩu ra khắp thế giới đã khiến công nghiệp điện tử Việt Nam với xuất phát điểm gần như bằng 0 trong những năm trước 2010 trở thành ngành có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất nước trong giai đoạn hiện nay (đứng số 1 thế giới về xuất khẩu điện thoại). Những năm gần đây, dòng vốn FDI chuyển dịch theo hướng các ngành, lĩnh vực có giá trị gia tăng cao, công nghệ cao, công nghệ thông tin và truyền thông (ICT), chế biến, chế tạo, chế tạo, chế biến, công nghiệp phụ trợ, nông nghiệp… và giảm dần ở một số ngành lao động . -Các ngành công nghiệp thâm canh.

Nhằm đẩy mạnh hơn nữa sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, với mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, thuộc nhóm 3 nước dẫn đầu khu vực ASEAN về công nghiệp, trong đó một số ngành công nghiệp là có năng lực cạnh tranh quốc tế và tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu; Với tầm nhìn đến năm 2045, Việt Nam trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 22 tháng 3 năm 2018 về chủ trương xây dựng chính sách phát triển công nghiệp quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Đặc biệt, quan điểm chỉ đạo của Đảng đối với chính sách công nghiệp quốc gia là phải gắn với chính sách phát triển các ngành kinh tế khác, nhất là thương mại nội địa, tài chính, chính sách tiền tệ, khoa học, công nghệ, đào tạo, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu. . Bảo đảm sự gắn kết chặt chẽ giữa quy hoạch phát triển ngành với chiến lược chung phát triển công nghiệp, giữa chiến lược, quy hoạch phát triển ngành với chiến lược, quy hoạch phát triển các ngành kinh tế khác để hình thành khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu công nghiệp, mạng sản xuất và chuỗi giá trị công nghiệp, trong đó trọng tâm là cụm công nghiệp. Kết hợp hài hòa phát triển công nghiệp cả về bề rộng và chiều sâu, chú trọng phát triển theo chiều sâu, tạo bước đột phá về nâng cao năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của sản phẩm công nghiệp. Tận dụng lợi thế của đất nước trong thời kỳ cơ cấu dân số vàng, khai thác triệt để thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 và các lợi thế kinh doanh để phát triển nhanh, có chiều sâu một số ngành cốt lõi, chiến lược, lợi thế cạnh tranh. Phát triển công nghiệp công nghệ thông tin, lấy công nghiệp điện tử làm mũi nhọn; lấy công nghiệp chế biến, chế tạo làm trung tâm; phát triển sản xuất thông minh là khâu đột phá; Chú trọng phát triển công nghiệp xanh.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, trong thời gian tới, ngành Công Thương sẽ tiếp tục tích cực triển khai, thực hiện các chủ trương, chính sách, quan điểm của Đảng, pháp dịch vụ của Nhà nước về chính sách, chế độ đối với người lao động. sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa. của đất nước, tạo môi trường pháp lý bình đẳng, minh bạch để các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế cạnh tranh, phát triển, giải phóng các nguồn lực quốc gia và thu hút đầu tư nước ngoài, quyết tâm sớm đưa nước ta trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại.